اینترنت چیست؟

در این مقاله از سایت کام بلاگ قصد داریم اینترنت را برسی کنیم و بیینیم طرز کار کردن اینترنت چجوریه پس با ما همراه باشید.

پاسخ به سوال اینترنت چیست با مفهوم شبکه ارتباط تنگا تنگی دارد و به طور کلی، اینترنت شبکه‌ ای است که از اتصال کامپیوتر ها در سراسر جهان شکل گرفته است. دلیل اصلی به وجود آمدن این شبکه عظیم هم، تبادل اطلاعات بوده است. تعداد زیادی از دستگاه های کامپیوتری و الکترونیکی در جهان وجود دارند که وظیفه این شبکه این است که ارتباط را ایجاد کند. این تجهیزات میتواند در کف اقیانوس ها باشد (مانند کابل ها) و برخی در آسمان هستند (مانند ماهواره‌ها).

تاریخچه کامل اینترنت در ایران

از آنجا که از دید طراحان پروتکل دروازه‌ای مرزی اینترنت مجموعه‌ای از سامانه‌های خودگردان است ، اینترنت در ایران را از نظر فنی می‌توان مجموعه سامانه‌های خودگردان ایرانی و با مدیریت ایرانی تعریف کرد. اما این عبارت در این مقاله به کلیهٔ جنبه‌های مرتبط به ایجاد ، توسعه و استفاده از شبکه‌های رایانه‌ای تحت مجموعه پروتکل اینترنت در ایران که آن را از اینترنت به معنای عام مشخص و متمایز می‌کند و شامل امور فنی ، ساختارهای حقوقی و اداری ، دسترسی ، خدمات ، کاربری و نیز آثار و چالش‌های ناشی از آن می‌شود نیز اطلاق می‌گردد. تجربه کاربری کاربران اینترنت در ایران و وبسایت های که در ایران پربازدیدتر هستند به صورت متقابل به ساختار و ماهیت اینترنت ایران شکل داده و از آن تأثیر می‌پذیرند. اینترنت در ایران در سطح جامعه اکثراً محدود به وب‌گردی و ارتباطات از راه‌ دور و در دانشگاه‌ها تحقیقات علمی است و تجارت الکترونیک به علت نبود زیرساخت‌ های لازم و قوانین لازم در سطح محدودی ارائه می‌گردد.  
اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تجارت الکترونیکی و وبسایت های تجاری ایران در سطح منطقه ای پربازدیدتر از کشورهای همسایه هستند. برای کارهای دیگری مثل رزرو اینترنتی هتل‌ها ، بلیت‌های و تورها، خانه معلم برای فرهنگیان ، بلیت قطارهای نوروزی ، بلیت هواپیماها و کشتی‌ها ، ثبت نام اینترنتی و استفاده کردن از ایمیل نیز از اینترنت استفاده می‌شود. در سال ۱۹۹۳( معادل ۱۳۷۲ هجری خورشیدی) ، ایران به اینترنت متصل شد. از آن زمان ، تعداد کاربران اینترنت در ایران رو به افزایش بوده است. اما بر اساس آمار ۲۰۱۸، ایران به لحاظ سرعت اینترنت در دسترس برای کاربران خانگی، در بین ۲۰۷ کشور در جایگاه ۱۱۸ قرار داشت. طبق آمار اسپید تست, ایران در سال ۲۰۱۹ در سرعت اینترنت موبایل در رده ۵۶ و در سرعت اینترنت ثابت در رده ۱۳۰ جهان قرار دارد.

شروع فیلترینگ در ایران چه زمانی بود

هم‌زمان با افزایش تعداد کاربران اینترنت در کشور ما موضوع فیلترینگ نیز در ایران به صورت جدی مطرح و توسط مقامات کشور پیگیری شد. در سال ۱۳۸۰ با صدور ابلاغیه سیاست‌های کلی شبکه‌ های اطلاع‌رسانی رایانه‌ ای توسط رهبری ، قانون‌گذاری درباره فیلترینگ در ایران آغاز شد. یک سال بعد ، برای رسیدگی به وضعیت اینترنت در کشور ، کمیته سه نفره‌ ای متشکل از نمایندگان وزارت اطلاعات و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما تشکیل شد.  

این کمیته در آغاز فعالیت خود فهرستی از ۱۱۱ هزار سایت ممنوعه تهیه کرد و دستور مسدود سازی آن‌ سایت ها را به شرکت‌ های ارائه‌ دهنده خدمات اینترنتی داد. در همان سال تعداد زیادی از سایت‌ ها نیز با دستور قوه قضائیه فیلتر شد. بدین‌ترتیب ، اکنون ۲۰ سال از آغاز فیلترینگ و مسدود کردن دسترسی به سایت‌ها یا برخی محتواهای اینترنتی در ایران می‌گذرد.

عبور از Dial-up - ورود به شبکه‌های اجتماعی

از زمان ارائه سرویس اینترنت در ایران توسط مؤسسه ندا رایانه تا ۹ سال پس از آن ، فقط اینترنت Dial-up در کشور وجود داشت ؛ تا این که در سال ۱۳۸۲ ، وزارت پست و تلگراف و تلفن برای شرکت‌ های مختلف ارائه دهنده سرویس‌ اینترنت پروانه PAP ارائه اینترنت پرسرعت (ADSL) صادر کرد. در این زمان ، حداقل هزینه اینترنت پرسرعت حدود ۵۰ هزار تومان بود که سرویس گرانی محسوب شده و برای خانواده‌ها هزینه زیادی داشت.  
در دهه ۸۰ هم‌زمان با اتصال تعداد بیشتری از ایرانی‌ها به اینترنت، شبکه‌های اجتماعی نیز رواج زیادی پیدا کرده است. هرچند جدی‌ترین تلاش‌ها برای راه‌اندازی شبکه‌های اجتماعی در جهان به اواخر دهه ۹۰ میلادی بازمی‌گردد ، اما این رسانه نوین برای اولین بار اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی (اواسط دهه ۸۰ شمسی) با ظهور فیسبوک در ایران کاربرانی را جذب کرد.  

فیسبوک که یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی دنیا است و در سال ۲۰۰۴ راه‌اندازی شد و از سال ۲۰۰۶ دردسترس عموم مردم جهان قرار گرفت. این رسانه اجتماعی در اواسط دهه ۸۰ در میان کاربران ایرانی نیز رواج پیدا کرد و افراد ، به‌ویژه کاربران جوان اینترنت ، عضو آن شدند. در همان سال‌ ها بود که شبکه اجتماعی توییتر نیز به جهان معرفی شد و کاربرانی را هم در ایران پیدا کرد. البته توییتر هرگز به محبوبیت فیسبوک نرسید (در ایران)؛ بااین‌حال هر دو شبکه در سال ۱۳۸۸ و پس از برگزاری انتخابات ریاست‌ جمهوری در ایران فیلتر شدند.  
بدین‌ ترتیب این شبکه‌ها هم به همان سرنوشتی دچار شدند که مطبوعات با توقیف به آن دچار می‌شدند. با این‌حال تفاوت این رسانه‌ های نوین با رسانه‌ های سنتی در این بود که کاربران رسانه‌ های مبتنی بر اینترنت با دسترسی به فیلترشکن امکان عبور از فیلتر و استفاده از این شبکه‌ها را داشتند.  

هرچند فیلترینگ باعث کاهش استفاده کاربران از فیسبوک و توییتر شد ؛ اما این شبکه‌ها هنوز در ایران کاربرانی دارند. طبق آخرین نظرسنجی ها ۳٫۷ از کاربران ایرانی از فیسبوک و ۳ درصد دیگر از کاربران نیز از توییتر استفاده می‌کنند.

ظهور پیام‌رسان‌های ایرانی

از اواسط دهه ۹۰ و پیش از فیلترینگ تلگرام ، پیام‌رسان‌های بومی نیز در ایران ساخته و عرضه شدند. هرچند از ابتدای پیدایش این شبکه‌ها تا امروز تلاش‌های فراوانی برای جذب کاربران به این پیام‌رسان‌ها صورت گرفته است ولی هنوز هم نمونه‌ های خارجی این پیام رسان‌ ها محبوبیت بیشتری در کشور دارند. ایتا ، بله, گپ ، آی‌گپ ، سروش‌ پلاس و روبیکا و ... از جمله پیام‌رسان‌های داخلی هستند.  
به جز پیام‌رسان‌ها ، تلاش‌های بیشتری نیز در راستای ایجاد پلتفرم‌های اینترنتی داخلی و بومی‌ سازی شبکه در ایران انجام گرفته است. برای اولین بار در سال ۱۳۸۴ بود که بحث شبکه ملی اطلاعات مطرح شد تا بتواند زیرساختی برای ارتباطات در بستر فضای مجازی باشد که به کمک آن جست‌وجو ها و درخواست‌ های دسترسی داخلی برای کسب کردن اطلاعات موجود در دیتاسنتر های داخلی لازم نباشد از خارج از کشور مسیریابی شود. همچنین با وجود شبکه ملی اطلاعات امکان ایجاد اینترنت شبکه‌ های خصوصی داخلی فراهم خواهد شد.

قائلان به ایده شبکه ملی اطلاعات معتقدند با ایجاد این شبکه هزینه‌ های اینترنت داخلی را کاهش میدهد؛ چرا که دیگر برای استفاده از محتوای تولیدشده در داخل کشور نیازی به خرید پهنای باند بین‌ المللی از شرکت‌ های خارج از کشور را ندارند. همچنین این افراد معتقدند استفاده از شبکه ملی اطلاعات برای امنیت کشور بهتر است و کاربران را نیز تأمین می‌کند.

طرح صیانت از فضای مجازی چیست

طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی نام طرحی است که توسط نمایندگان دوره یازدهم مجلس ایران در حال بررسی است. این طرح ، یکی از خبرساز ترین و پرحاشیه‌ ترین طرح‌ مطرح شده در مجلس است که با خود ، انتقادات وسیعی را به همراه آورد. کلیات این طرح با ۱۸ رای موافق و ۱ رای مخالف در تاریخ ۳ اسفند ۱۴۰۰ در کمیسیون مشترک مجلس شورای اسلامی تصویب شده است. ولی یک روز بعد هیئت رئیسه این مجلس تصمیم کمیسیون مشترک در تصویب این طرح را به دلیل ایرادات شکلی در چگونگی بررسی طرح لغو کرد. بر اساس پیش‌نویس این طرح، کارگروه مدیریت گذرگاه مرزی متشکل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی و نمایندگان وزارت ارتباطات و ...است. تا نسبت به امنیت ارتباطات و اطلاعات و مدیریت ترافیک ورودی و خروجی ایران در گذرگاه‌های ایمن مرزی تصمیمات لازم را اتخاذ کند.  
آن طور که سوابق (گنگ) نشان می‌دهد ابتکار عمل در تهیه طرح صیانت به پیش از مجلس یازدهم می‌رسد و در پیوند با محافلی خارج از این نهاد است. عباس مرادی ، سینا کلهر ، مسعود فیاضی و روح‌الله مومن‌ نسب از کسانی هستند که در تدوین طرح صیانت نقش داشته‌اند.